Hans le Grand schreef het boek ‘God? Zoeker wat geloof je?’ waarin hij probeert te beschrijven waarin een religieuze zoeker gelooft. Dat is nog best lastig, want een zoeker weet vaak heel goed wat het geloof niet inhoudt. Maar wat blijft er dan over?
Jouw nieuwe boek wil toegankelijke theologie zijn. Kun je uitleggen waar het over gaat?
Het boek is een theologie van religieus zoeken. Religieuze zoekers zijn volgens mij mensen die zich door meer dan één religieuze traditie laten inspireren. Meer dan een kwart van de Nederlandse bevolking kun je een religieuze zoeker noemen.
In de theologie worden deze mensen vaak niet serieus genomen. In het Engels worden ze wel ‘cheap reli-shoppers’ genoemd, terwijl ik Duitsers het woord ‘Bastelreligiösen’ (knutselreligieuzen) heb horen gebruiken.
Ik ben het daar totaal niet mee eens. Religieus zoeken kun je zeer consciëntieus doen, en het is heel goed mogelijk religieus zoeken filosofisch en theologisch goed te onderbouwen. Mijn boek is daartoe een voorstel. Daarin staan enkele vragen centraal, namelijk: wat geloven religieuze zoekers eigenlijk en waarom geloven ze dat? Natuurlijk: we weten wel wat ze niet geloven: Een clown op een wolk, dogma’s en de letterlijke waarheid van de bijbel. Maar wat geloven ze wel?
Het boek is opgebouwd uit hoofdstukjes van steeds twee bladzijden, waarin telkens een theologische vraag vanuit zoekersperspectief beantwoord wordt. Daardoor blijft het overzichtelijk en is het boek goed te gebruiken in bijvoorbeeld een leeskring.
Je baseert je werk op de theologie van Gordon Kaufman. Waarom?
Kaufman was een Amerikaanse vrijzinnige doopsgezinde theoloog, die zich afgevraagd heeft welke geloofsstapjes iemand zou moeten nemen om van een onwetende (agnostische) startpositie te komen tot een eigentijds, goed doordacht, christelijk geloof. In zijn werk daagt Kaufman mensen van andere geloofsrichtingen uit om hetzelfde te doen voor hun geloof. Ik heb die uitdaging opgepakt vanuit mijn geloof als religieuze zoeker.
Kaufman is wel enigszins te vergelijken met Kuitert, maar dan radicaler. Kaufman ziet theologie niet als een proces van ontdekking van de waarheid, bijvoorbeeld door uitleg van de bijbel, maar als een proces van menselijke constructie. Mensen proberen beelden te construeren die hen helpen zich te oriënteren in het leven. Alle religieuze concepten (God, Nirvana, …) zijn zulke concepten.
In het boek hou je dus een pleidooi voor een zoekende geloofshouding. Wat is daarvoor nodig, volgens jou?
Ik denk dat heel veel mensen al een zoekende geloofshouding hebben. Wat dat betreft hoef ik ze daartoe echt niet aan te sporen: ze halen hun inspiratie uit een kerkdienst, een boeddhistische meditatiesessie, een goed boek, een kunstwerk, een film, de natuur of een goede discussie met vrienden. Religieus zoeken gebeurt echter vaak vooral heel intuïtief.
Mijn boek wil handreikingen bieden voor hoe je zo’n geloofshouding stevig kunt onderbouwen en doordenken. Ik denk dat religieuze zoekers (en andere vrijzinnigen) na het lezen van mijn boek hun eigen geloof veel beter begrijpen en kunnen omschrijven. Zelfs als ze het niet me eens zijn!
Meer informatie over het boek ‘God? Zoeker wat geloof je?’ is hier te vinden.