Alke Liebich, voorzitter van de VVP, wenst ons een vrolijk kerstfeest toe, met tradities die kunnen veranderen, maar juist daardoor blijven ze betekenisvol. Daarom: een fijn en veranderend kerstfeest.
Ik zie spannende veranderingen om me heen. Ik word er bijna zo opgewonden van als Godfried Bomans. Hij zag lang geleden bij de intocht ineens hoe Sinterklaas de zak de zee in smeet. Die ellendige zak – eindelijk verleden tijd. Geen kind gaat er meer in, en moet mee naar Spanje. Wat een bevrijding was dat. Inmiddels is Piet ook van zijn koloniale stigma bevrijd en mag ‘ie gewoon onnozel en ondeugend zijn. Dat is natuurlijk allemaal weeeken geleden, maar het zegt me wel dat tradities veranderen en juist daardoor ons iets te zeggen hebben. ‘Nur wer sich ändert, bleibt sich treu’ zong de (Oost)Duitse dissident Wolf Biermann. Allen wie kan veranderen kan zichzelf trouw blijven. Geldt dat ook voor oude tradities?
Inmiddels zie ik iets anders: alom duikt ‘ie op. De hulp-kerstboom. Overal lichtjes gegroepeerd in kegelvorm. Natuurlijk, een kerstboom. Maar nee, die zit er niet in. Er zit lucht in. Die lange kegel met de punt zelfbewust in de lucht is voldoende voor ons om een boom te zijn. De suggestie van een kerstboom is genoeg om het koud te krijgen en te verlangen naar een warme kamer met kaarslicht.
Ik vind het fascinerend. We zijn gehecht aan tradities en zien bomen waar ze niet zijn. We zijn allemaal kerst-gelovig. Hulpsinterklazen, daar trappen we niet meer in. Maar geef me één hulp-kerstboom en ik ben om. En ik neem de leegte in het midden van de kegel vol licht op de koop toe. Weet ik heus wel. Maar het omhulsel van licht geeft ruimte en veiligheid. Leegte geeft ruimte. Geeft een plek om in te wonen. Geeft vleugels aan mijn fantasie.
Weinig seizoenen kennen zoveel tradities als het kerstfeest. Ze kunnen ons de suggestie geven dat alles bij het oude blijft, en ons in slaap sussen. Maar niets is minder waar: de tradities zijn de lichtslingers waartussen het goed toeven is. Ze beschermen de ruimte waarin iets bijzonders kan gebeuren. Iets heiligs, iets teers, iets nieuws. Daar binnenin wil je zijn, daar kan iets geboren worden. Ergens, ergens midden onder ons is de ruimte waar iets nieuws ontstaat, waar God gebeurt. Ik wens ons toe dat dit veelvuldig aan het licht komt. Je moet er wel een beetje gelovig voor zijn.
Een gelovig kerstfeest voor een ieder!
Alke Liebich
Voorzitter van de VVP Nederland