‘Als je hart rustig is, is alles koel’, zegt Cheng. Ik zit in zijn eetcafé wat te drinken. Buiten is het bloedheet. Binnen hangt er hoog boven aan de muur een ventilator die wel de vlaggetjes laat wapperen, maar nauwelijks voelbaar is voor de klanten. Cheng citeert deze Chinese wijsheid als ik klaag dat het zo warm is. Ik voel me op een aangename manier beschaamd. Tja, wat zeur ik ook … Ik vind het spreekwoord zo prachtig dat ik hem vraag het op te schrijven in zijn taal, het Kantonees. En ik bedenk me hoe schitterend het is dat elke cultuur zijn eigen wijsheden verborgen heeft in de taal.
Ik vertel hem over mijn jeugdheld, Kwai Chang Kaine, die zwervend door het Wilde Westen de strijd aanging met onbeschaafde lieden die hem onderweg van het leven probeerden te beroven. Hij was die woeste cowboys altijd te slim af. Met woorden of snelle bewegingen. Hij liet zich, en dat vond ik toen heel bijzonder, alleen in uiterste gevallen provoceren tot geweld. Zo leerde ik al jong de traditie van Aziatische ahimsa en wuwei kennen, van geweldloosheid vanuit wijsheid. Het behoedde me er uiteindelijk voor om beroepsmilitair te worden, wat ik door mijn spel op straat en mijn drukke karakter als kind en als tiener had willen worden.
Cheng had er duidelijk schik in dat ik zijn Chinese gezegden kon appreciëren. Hij citeerde er nog één. Alweer raak … ‘Als je één stap terugzet, is je horizon breder.’ Als ik hem vraag om ook die wijsheid op te schijven blijkt er letterlijk te staan: ‘Eén stap terug en de zee, de lucht is wijder.’ Tja, zo kan je wereld in een broodjeszaak worden gerelativeerd en verruimd. Ik kijk opeens anders naar de warmte. En ze voelt ook anders. Door die nieuwe manier van kijken. Die kleine stap terug.
Karl van Klaveren
Predikant van de Houtrustkerk in Den Haag en de Adventskerk in Zoetermeer
Afbeelding via WikiMedia