Dominee Jaap Marinus laat zich graag door verschillende dingen inspireren; van evangelische liederen tot ontmoetingen met mensen. Dat alles verwerkt hij in zijn zondagse preken. Toch vindt hij dat er wel wat veranderd mag worden aan de kerkdienst.
Jaap Marinus is predikant van de Parkstraatgemeente in Arnhem. In onderstaande antwoorden vertelt hij waar hij zich door laat inspireren.
Wat maakt het beroep van vrijzinnig voorganger zo bijzonder?
Deze vraag kan ik alleen maar beantwoorden als je het woord vrijzinnig weglaat. Het predikant-zijn in die zin dat je door de week op verschillende niveaus met je gemeenteleden in verbinding staat. Dat is wat het bijzonder maakt. Daar hoef je niet vrijzinnig voor te zijn. Ik heb veel gastdiensten gedaan in het land, maar nu ik een vaste eigen plek heb in Arnhem voel ik een diepere verbondenheid. De mensen die je thuis bezoekt kom je weer tegen in een kring en op zondagmorgen in de viering. Dat verdiepende aspect van het voorganger-zijn maakt dit beroep zo bijzonder.
Waar laat jij je het meest door inspireren?
God, wat een grote vraag. Ik beperk hem dan graag even tot het vormen van een kerkdienst op zondagmorgen. Die begint allereerst toch bij het lezen van de vier teksten die het oecumenisch leesrooster aanreikt. Die teksten vinden een comfortabel plekje in mijn hoofd en houden hun ogen en oren open bij alles wat er gebeurt. En dan inspireert een YouTube-video, een Netflix-serie, een lied op Spotify, een verhaal van een vriend, een opmerking van m’n kinderen. Dan inspireert de lentelucht door het slaapkamerraam, de eerste vogel die in de ochtend fluit, geuren die verschillende herinneringen oproepen, de wisseling van seizoenen.
Welke dogma’s heb jij?
Ik kom uit de evangelische traditie, waarin het meeste in de Bijbel letterlijk wordt genomen. Daar kan ik met mijn verstand niet meer bij. Dat is alsof de mens over duizend jaar een schijfje vindt met de film Lord of the Rings, dat bekijkt en dan zegt: dit is geschiedenis, mensen! Die ring heeft echt bestaan maar is vernietigd waarna de wereld was gered. Laten we Frodo gaan aanbidden. Van mij mag je dat wel geloven, echt geloof-waardig vind ik het niet. Dat paradigma zou je met een gerust hart een dogma kunnen noemen.
Wat vind jij de grootste uitdagingen voor de toekomst van de vrijzinnigheid?
Onze vormen. En dan specifieker de liturgie en de muziek. De trouwe kerkganger is bij ons zeldzaam en de jonge mensen die soms in een kerkdienst verschijnen schrikken (toch) van het orgel, liedboek, taalgebruik en de vaste vormen met handdrukken en afgemeten stiltes. Jongere mensen hebben behoefte aan iets anders, denk ik. Ook de Opwekkingsbundel (het liedboek van de meer evangelische tradities) is daarin ontoereikend als het gaat om het echte leven. Als we dat weten op te pakken op een moderne manier die het gevoelsleven van mensen kan raken, dan zijn we denk ik een heel eind als het gaat om het ‘doorgeven’ van de vrijzinnige traditie. Die wat mij betreft dus helemaal los mag komen van zijn huidige vormen.
Wat is voor jou typisch vrijzinnig?
Mijn scriptie schreef ik daarover. Voor mij persoonlijk is de meest belangrijke eigenschap van de vrijzinnigheid dat je mag geloven wat je wilt, binnen de piketpaaltjes van de geloofwaardigheid. Die paaltjes staan voor iedereen ergens anders, maar binnen de vrijzinnigheid nemen we bijvoorbeeld de wetenschap serieus. Beweringen dat de aarde in zes dagen gemaakt is of dat alles wat over Jezus geschreven staat historisch is, valt daar wat mij betreft buiten. Toch mag je daar anders over denken. Vrijzinnigen zouden dan interesse kunnen tonen. In gesprek met elkaar kom je dan wellicht tot nieuwe inzichten of kom je als mens dichter bij elkaar. Die openheid en ruimte is voor mij typisch vrijzinnig.