Sinds kort is Maria Bolijn voorganger van Vrijzinnig Vaassen. Wat is haar achtergrond en hoe kijkt ze tegen God aan? Met enkele vragen stelt zij zich voor.
Waarom ben je dit werk gaan doen?
Het leven zit vol verrassingen. Ik ben geen theoloog en had niet gedacht dit werk ooit te gaan doen. Ik was familierecht-advocaat /scheidingmediator en ik ging elke dag met plezier naar mijn werk (nee, ik lieg niet!). Maar ik zocht nóg iets. Zingeving? Het moest in ieder geval niet te zwaar zijn en ook niet te zweverig. Enkele jaren voor ik stopte met werken vond ik dat ‘iets’ in de opleiding vrijzinnig pastoraat (OVP) in Bilthoven. Mijn stage liep ik in Vaassen en toen daar kortgeleden een vacature kwam, was het opstapje van gastvoorganger naar ‘echte’ voorganger gauw gemaakt.
Wat is jouw achtergrond, ben je zelf in een vrijzinnig milieu opgegroeid?
In Den Haag, waar ik in de jaren zestig opgroeide, was het kerkelijk leven voor mijn gevoel niet moeilijk. Onze – enigszins vrijzinnig – hervormde wijkpredikant had zelf een buitenkerkelijk gezin. Ik herinner me nog hoe hij op een jongerenbijeenkomst enkele langharige Provo’s had uitgenodigd, van de destijds bekende protestbeweging. Alles kon. Mijn vriend was katholiek en ons huwelijk werd oecumenisch gevierd. Geen probleem. Pas later begreep ik dat dat niet overal in Nederland zo ging. Onze drie dochters zijn ook weer elk hun eigen weg gegaan. Maar ze wilden vorig jaar wel per se bij mijn intrededienst zijn!
Wat is voor jou typisch vrijzinnig?
Van mijn stagebegeleidster, Marianne Visch, leerde ik dat het enige vrijzinnige dogma is dat er geen dogma’s zijn. Dat is een belangrijk kenmerk denk ik. Maar er zijn natuurlijk wel bepaalde uitgangspunten. Zo is voor mij een typisch vrijzinnig uitgangspunt dat mensen elkaars levensvisie of geloofsovertuiging respecteren en dat zij de bereidheid hebben om naar elkaar te luisteren zonder elkaar te veroordelen of proberen elkaar te ‘bekeren’. En wat mij betreft geldt dat ook voor mensen die er zelf wél dogma’s op na willen houden. Zolang je elkaar respecteert moet dat passen in een vrijzinnige omgeving.
Wat voor boek ligt er op jouw nachtkastje?
Twee boeken. Schrik niet: ‘De buitenstaander’ van Stephen King. Een mysterie-thriller, superspannend en daardoor ontspannend. Daarnaast pak ik soms iets om over na te denken, zoals onlangs ‘Het voorrecht mens te zijn’ van Inayat Khan, grondlegger van het universeel soefism”. Wat mij vooral aanspreekt, is de boodschap van eenheid: het boekje eindigt (ja, ik heb het inmiddels uit) met de woorden: ‘Het soefisme brengt geen nieuwe religie, het brengt alleen het leven en licht dat noodzakelijk is om die religie die altijd heeft bestaan tot nieuw leven te wekken”
Welk bijbelse verhaal blijft jou altijd bij (en waarom)?
De verloren zoon. Ook in mijn intrededienst heb ik daarnaar verwezen. De rol van elk van de beide zoons zijn herkenbaar, zo menselijk: de oudste met zijn moeilijke karaktereigenschappen waardoor hij misschien nog wel meer is vastgelopen dan de jongste. En daartegenover dat vreemde gedrag van die vader die alleen maar wacht en niet oordeelt als zijn zoon terug is, zo anders dan een mens zich zou gedragen. Daarin zit iets wonderlijks vind ik, iets van mystiek. Voor mij symboliseert dat het verticale lijntje: er is tóch meer, het leven in de wereld is niet alleen wat we zien.
Hoe zou jij God/god willen omschrijven?
Niet.
Elke omschrijving zou te beperkt zijn omdat die niet anders kan zijn dan de neerslag van wat ik met mijn door tijd en ruimte beperkte vermogen ervan kan maken. We hebben nu eenmaal geen andere beeldvorming dan via ons bewustzijn, al maak je God nog zo multi-interpretabel. Een omschrijving zou geen recht doen aan het onbeschrijfelijke. Dan zeg ik liever met Wittgenstein: ‘Wovon man nicht sprechen kann, darüber muss man schweigen’.