Foekje Dijk komt met een hilarisch poezen-voorbeeld om duidelijk te maken dat geloofsdogma’s altijd bevraagd dienen te worden. Anders ontstaan er vreemde situaties.
Meestal wordt de menselijke soort op huisdierengebied onderverdeeld in katten- of hondenliefhebbers, waarbij uitzonderingen natuurlijk de regel bevestigen: sommige mensen houden zowel (van) een kat als een hond.
Nu ga ik daar verder niet over uitwijden, dat laat ik geheel aan de lezers over. Ook is dit geen stukje over kattendogmatica (volgens de spellingcontrole van mijn computer bestaat deze benaming niet, maar dan is het nieuwe woord nu geboren), edoch vooral een verhaal over hoe dogma’s kunnen ontstaan.
Op een zogenoemde ‘verhalenkaart’ las ik de volgende, enigszins hilarische vertelling: ‘Toen de meester ging zitten voor het avondgebed liep de kat van de ashram in de weg en leidde de gelovigen af. Daarom beval hij dat de kat moest worden vastgebonden gedurende het avondgebed. Na de dood van de meester werd de kat nog steeds vastgebonden tijdens de avonddienst. Toen de kat stierf, werd er een andere kat naar de ashram gehaald om tijdens het avondgebed vastgebonden te worden. Eeuwen later werden er doorwrochte verhandelingen geschreven door de geleerde aanhangers van de meester over de spirituele betekenis van het vastbinden van een kat tijdens het avondgebed.’ Tot zover het verhaal.
Onvermijdelijk raakt deze vertelling aan de menselijke gewoonte om van bepaalde rituelen een dogma te maken en vervolgens inderdaad hele verhandelingen te houden om zich dit dogma toe te eigenen, of, nog erger, op te dringen aan de ‘ongelovige’ ander. Nu kan men zich gevoeglijk afvragen wat er mis is met té stringent beleden dogma’s. Nou, juist dat laatste. Vaak duldt een dogma geen tegenspraak en neigt het naar een hardnekkige leerstelligheid. Ook is het een nogal onzelfstandige manier van omgaan met leer en leven. Een letterlijk onnadenkende wijze van bestaan. De mens heeft niet voor niets hersenen meegekregen om zelfstandig na te denken over voorgekauwde ideeën.
Begrijp me goed, ik heb niets tegen doorwrochte dogma’s, maar sta wel op het standpunt dat een dogma bevraagd dient te worden. Sommige stelligheden uit een (oer)verleden kunnen in de huidige digitale tijd niet meer in stand worden gehouden. Zij zullen met goed verstand en wijs beleid misschien hetzij veranderd moeten worden dan wel geheel van het toneel verdwijnen. Uiteraard vergt het een behoorlijke dosis moed om wellicht verouderde (geloofs)waarheden eens onder de loep te houden, maar het scherpt de geest en verruimt de spirituele betekenis van het vastbinden van een kat tijdens het avondgebed.
Foekje Dijk