Een nieuw jaar is begonnen. Wat gaan de komende dagen ons brengen? Moeten we ons zorgen maken om de toekomst? Karl van Klaveren legt uit dat er verschillende manieren zijn om naar de komende dagen te kijken.
Niemand weet wat het nieuwe jaar zal brengen, maar het lijkt een bewogen jaar te worden. En dan druk ik me voorzichtig uit. Veel mensen zien er tegenop, zeker nadat Rutte ons in zijn nieuwe functie heeft opgeroepen om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog.
We moeten echter nooit vergeten dat de toekomst open is. De lijnen en structuren die we denken te ontwaren, zijn stippellijnen, waarvan we nooit zeker weten hoe ze verder gaan. Vast staat dat onze eigen houding verschil maakt. We kunnen onder deze zorgen gebukt gaan – of ze overgeven aan het geheim dat we God noemen.
De oude Grieken kenden de mythische figuur van Atlas, een gebukte gestalte die de aarde op zijn schouders droeg. Niet om die te redden, maar als straf. Nee, het helpt niet als we gebukt gaat onder zorgen. Het kan ons zelfs verlammen. Beter dan sjouwen is vertrouwen. Natuurlijk kan het zo zijn dat we in het nieuwe jaar te maken krijgen met onaangename ontwikkelingen, maar het is goed te beseffen dat de reden van al die turbulentie wel eens zou kunnen zijn dat we in een overgangstijd leven.
Paulus typeerde de apocalyptische ontwikkelingen van zijn eigen tijd als ‘barensweeën’. De aarde kreunt, net als de tijd, maar ten diepste is dat alles, zo geloofde hij, een voorafschaduwing van het
nieuwe.
Ook de oude inheemse volken van Columbia kenden een mythische figuur die met moeite de aarde torstte. Chibchacum was een godheid van de stam Chibcha. Hij was de god van regen, donder, bliksem en aardbevingen. Ooit veroorzaakte hij een grote vloed. Als straf werd hij naar de onderwereld verbannen waar hij tot in de eeuwigheid de aarde op zijn schouders draagt. Telkens als er een aardbeving plaatsvond zeiden de stamleden dat dat kwam omdat Chibchacum zijn zware last van de ene naar de andere schouder verplaatste.
Ja, schokken en breuken zijn vaak net als onweer momenten waarop de natuur zijn spanning verliest en tot ontlading komt. Zo begint een nieuwe tijd. Ook de structuur van ons geloof leert dat: met vallen en opstaan komen we tot de nieuwe wereld die we verwachten. Het zaad valt in de aarde en sterft om veel vrucht te dragen, zo leerde rabbi Jeshua. Dat die wijsheid ons mag bemoedigen, en dat deze moeilijke tijd ons mag vervullen met hoop en verlangen en niet met cynisme en wanhoop. Want zoals kerkvader Augustinus zei: ‘Wij zijn de tijden’.
Met vallen en opstaan leren we geloven, maar ook leven en samenleven.
Karl van Klaveren
Predikant van de Houtrustkerk in Den Haag en de Adventskerk in Zoetermeer